W przypadku instalacji dolnego źródła pomp ciepła w formie pionowych odwiertów o głębokości większej niż 30 metrów koniecznym jest wykonanie projektu robót geologicznych, który następnie składa się do Starostwa Powiatowego. Wykonanie projektu robót geologicznych jest nieskomplikowanych zadaniem realizowanym przez uprawnionych geologów bez żadnego wkładu pracy inwestora.
W przypadku odwiertów o głębokości przekraczających 100 metrów wykonuje się dodatkowo plan ruchu, który wymaga zatwierdzenia w Okręgowym Urzędzie Górniczym. Plan ruchu jest już bardziej skomplikowanym zadaniem, które wykonywane jest przez uprawnione osoby wykonawcy prac geologicznych.
W każdym przypadku, zgodnie z zapisami ustawy, inwestor ma obowiązek wykonania dokumentacji powykonawczej, tzw. dokumentacja geologiczna inna, w terminie 6 miesięcy od zakończenia prac geologicznych.
WYKONYWANIE OTWORÓW WIERTNICZYCH PROCEDURY OBOWIĄZUJĄCE W POLSCE.
1. Projekt robót geologicznych opracowanie:
Dokument „Projekt robót geologicznych w związku z budową instalacji do wykorzystania ciepła ziemi” wykonywany jest zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 roku w sprawie projektów prac geologicznych (Dz. U. Nr 153, poz. 1777). Projekt podlega zgłoszeniu właściwemu organowi administracji (Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego lub Starostwo Powiatowe).
Dla wierceń nie przekraczających 100 metrów, do prac można przystąpić, jeżeli w terminie 30 dni od złożenia projektu organ ten nie wniesie sprzeciwu. Sprzeciw organu administracji geologicznej może wynikać z następujących przyczyn:
- projekt, który został zgłoszony nie odpowiada wymaganiom przepisów Prawa geologicznego i górniczego,
- prace geologiczne zostały zaprojektowane w obrębie obszaru zasobowego ujęcia wód podziemnych i występuje zagrożenie że wpłynie to negatywnie na jakość ujmowanych wód, obrębie obszarów górniczych wyznaczonych w koncesjach na wydobywanie wód leczniczych, występujących wspólnie z wodami podziemnymi oraz w obszarze koncesji na wydobywanie torfów leczniczych.
Praktycznie oznacza to, że dobrze wykonany projekt, który bierze pod uwagę ww. czynniki nie zostanie oprotestowany i tym samym będzie podstawą wykonywania prac wiertniczych.
Dla wierceń przekraczających 100 metrów koniecznym jest wykonanie tzw. Planu ruchu oraz zatwierdzenie go pisemnie w Okręgowym Urzędzie Górniczym.
2. Realizacja projektu – prace wiertnicze
Zgodnie z zapisami ustawy, roboty geologiczne mające na celu wykorzystania ciepła ziemi można rozpocząć jeżeli w terminie 30 dni od daty złożenia projektu robót geologicznych do Starostwa Powiatowego organ nie wniesie sprzeciwu.
Jeżeli roboty wiertnicze wykonuje się na głębokości przekraczającej 100 metrów, zgodnie z zatwierdzonym przez Okręgowy Urząd Górniczy planem ruchu, zamiar rozpoczęcia prac wiertniczych powinien zostać zgłoszony właściwemu organowi administracji geologicznej, organowi nadzoru górniczego oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia prac. Zgłoszenie powinno być dokonane najpóźniej na 2 tygodnie przed planowanym terminem rozpoczęcia wierceń.
Prace mogą być wykonywane jedynie przez osoby, które posiadają odpowiednie kwalifikacje do kierowania robotami geologicznymi, natomiast nadzór nad pracami mogą sprawować osoby posiadające potwierdzone stosowne uprawnienia.
3. Dokumentacja prac geologicznych
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 czerwca 2005 roku w sprawie określania przypadków, w których konieczne jest sporządzenie innej dokumentacji geologicznej (Dz. U. Nr 116, poz. 893) wyniki prac wiertniczych i badań w otworze przedstawia się w dokumencie zatytułowanym „Dokumentacja prac geologicznych wykonywanych w celu wykorzystania ciepła ziemi”.
Dokumentacja obejmuje omówienie i podsumowanie wykonanych prac oraz badań. Jest ona sporządzana najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od zakończenia prac geologicznych, a następnie w 3 egzemplarzach przekazywana właściwemu organowi administracji geologicznej, do którego zgłaszany był projekt prac geologicznych. Dokumentacja stanowi jedynie zgłoszenie wykonanych prac do celów ewidencyjnych, i jako taka nie podlega zatwierdzeniu.
Operat geodezyjny jest załącznikiem do dokumentacji prac geologicznych . Operat obejmuje inwentaryzację geodezyjną wykonanych otworów, opisanie ich współrzędnych oraz wysokości nad poziomem morza i podpisanie oraz opieczętowanie mapki przez uprawnionego geodetę.
Ustawa Prawo Wodne
Projektowanie i wykonywanie instalacji dolnych źródeł ciepła w otworach wiertniczych nie podlega przepisom Ustawy Prawo Wodne. Przepisy wspomnianej ustawy mogą działać jedynie w przypadku istnienia strefy ochronnej ujęcia wód podziemnych, jeżeli w decyzji o ustanowieniu strefy umieszczono zakaz wykonywania odwiertów ze względu na możliwość zanieczyszczenia tych wód.
Ustawa Prawo Ochrony Środowiska
Zagrożenia dla środowiska, w szczególności dla wód podziemnych, jest teoretycznie możliwe na etapie wykonywania odwiertów, a praktycznie niemożliwe na etapie eksploatacji systemu, ponieważ wymiennik jest umieszczony w masie bentonitowo – cementowej wypełniającej otwór.
Ustawa Prawo Budowlane
W przypadku wymienników dolnych źródeł ciepła umieszczonych w wypełnionym otworze wiertniczym nie mają zastosowania przepisy Ustawy Prawo Budowlane.
Ustawa o Planowaniu i Zagospodarowaniu Przestrzennym
Ograniczenia w budowie instalacji wykorzystujących dolne źródła ciepła mogą być zawarte w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego.
